“สวนแก้ว”
​พิพิธภัณฑ์ศิลปะกลางแจ้งแห่งแรกในไทย​

---

สวนแก้ว ได้ปรับเปลี่ยนรูปแบบจากพื้นที่สวนที่ใช้พักผ่อน สู่แนวคิดในการพัฒนาและปรับปรุงพื้นที่ให้เป็นพิพิธภัณฑ์ศิลปะกลางแจ้ง โดยศาสตราจารย์เกียรติคุณพิษณุ ศุภนิมิตร ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการหอศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร เป็นผู้ริเริ่มและดำเนินการให้เกิดโครงการ “พิพิธภัณฑ์ศิลปะกลางแจ้ง” โดยมีแรงบันดาลใจจากเมื่อครั้งได้มีโอกาสเยี่ยมชมมหาวิทยาลัย UCLA ประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งมีสวนกลางแจ้งที่จัดแสดงผลงานศิลปะของศิลปินในลักษณะพิพิธภัณฑ์กลางแจ้งที่มีความน่าสนใจ โดยได้นำแนวคิดนี้มาพัฒนาพื้นที่ในมหาวิทยาลัยเริ่มจากสวนแก้วก่อน เพื่อสร้างสัญลักษณ์ของสถาบันศิลปะจากการรวบรวมผลงานศิลปินรุ่นแรกๆ ที่เป็นผู้ช่วยและลูกศิษย์ของศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี และเกิดเป็นโครงการ “พิพิธภัณฑ์ศิลปะกลางแจ้ง” ณ บริเวณสวนแก้ว มหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ ขึ้นอย่างเป็นทางการในปี พ.ศ.2532

​      โดยจุดประสงค์หลักคือการรวบรวมผลงานประติมากรรมที่ทรงคุณค่าอันเป็นมรดกจากศิลปินชั้นครูมากมายหลายท่าน ที่เริ่มชำรุดผุกร่อนไปตามกาลเวลา มาทำการหล่อขึ้นใหม่ด้วยวัสดุที่คงทนถาวร แล้วจัดประดับอย่างเหมาะสมในบริเวณสวนแก้ว เพื่อเปิดโอกาสให้ประชาชนได้ชื่นชมมรดกทางศิลปะเหล่านั้น เป็นการเผยแพร่และเชิดชูเกียรติประวัติของศิลปินผู้สร้างสรรค์งานทางหนึ่ง ทั้งยังเป็นการปลูกฝัง และเสริมสร้างความรัก ความชื่นชมในศิลปะ ซึ่งมีผลในการจรรโลงจิตใจทางอ้อม

 






​         การรวบรวมผลงานในแต่ละชิ้นไม่ใช่เรื่องง่าย ในเรื่องของทุนและลิขสิทธ์นั้นถือเป็นปัจจัยสำคัญ ด้วยความพยายามในการจัดตั้งโครงการดังกล่าวให้สำเร็จลุล่วงนั้น ศาสตราจารย์เกียรติคุณพิษณุ เองถือได้ว่าเป็นผู้บุกเบิกคนสำคัญในการริเริ่มดำเนินงาน
          โดยในส่วนแรกคือการเริ่มจากรวบรวมผลงาน ซึ่งในผลงานทุกชิ้น ก็ได้รับความร่วมมือจากสมาคมศิษย์เก่า และได้ทำการเจรจากับศิลปิน จากหอประติมากรรมต้นแบบ เพื่อขอความร่วมมือในการนำผลงานมาเผยแพร่ในพื้นที่ของมหาวิทยาลัยศิลปากร และเพื่อเป็นประโยชน์ในการศึกษา
ทั้งนี้ก็ได้รับความอนุเคราะห์จากทุกฝ่ายเป็นอย่างดี พร้อมทั้งได้รับการสนับสนุนในการปรับพื้นที่ให้กลายเป็นสวนประติมากรรมกลางแจ้งจนเสร็จสมบูรณ์ ซึ่งถือได้ว่าเป็นแห่งแรกในไทย ​

     



​         ด้วยยุคสมัยที่เปลี่ยนไป รายละเอียดภูมิทัศน์อาจจะเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา แต่สวนแก้วยังดำรงความเป็นพิพิธภัณฑ์ศิลปะกลางแจ้งและยังคงเป็นพื้นที่ที่เรามักจะเห็นนักศึกษามานั่งวาดรูปกันได้อย่างเคย
และในโพสต์ต่อไปนั้นเราจะมากล่าวถึงที่มาที่ไปของผลงานประติมากรรมชิ้นสำคัญภายในสวนแก้ว ซึ่งถือเป็นผลงานภายใต้นิทรรศการ ในโครงการพิพิธภัณฑ์ศิลปะกลางแจ้ง
​

ภาพจาก : หอจดหมายเหตุ มหาวิทยาลัยศิลปากร
ข้อมูลจาก : ศาสตราจารย์เกียรติคุณพิษณุ ศุภนิมิตร
สูจิบัตรโครงการพิพิธภัณฑ์ศิลปะกลางแจ้ง