​กว่าจะเป็นศิลปินชั้นเยี่ยม
Road to Artist of Distinction​

ในปี พ.ศ. 2492 การเเสดงศิลปกรรมเเห่งชาติได้เริ่มต้นจากเเนวคิดของ คอร์ราโด เฟโรชี (Corrado Feroci) หรือ ศาสตราจารย์ ศิลป์ พีระศรี ด้วยความต้องการที่จะสร้างพื้นที่สร้างสรรค์ศิลปกรรมให้ศิลปินไทยได้แสดงออก เเละเป็นพื้นที่ของการเเสดงผลงานศิลปะสมัยใหม่ออกสู่สายตาคนในประเทศ เรื่อยมาจนถึงปัจจุบันกว่า 6 ทศวรรษที่พื้นที่การเเสดงเเห่งนี้ยังคงดำรงอยู่ควบคู่การเเสดงออกทางศิลปะของประเทศไทย
 
ศิลปินชั้นเยี่ยม คือ ตำแหน่งอันทรงเกียรติที่อยู่คู่กับเวทีการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติมาอย่างยาวนาน โดยได้ปรากฏตีพิมพ์ในประกาศการแสดงจากสูจิบัตรการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 15 ปีพ.ศ.2507 ไว้ว่า “จุดมุ่งหมายของการแสดงศิลปกรรมแห่งชาตินั้น ก็เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนเกิดความสนใจดีขึ้นในงานศิลปปัจจุบัน และกระตุ้นเตือนให้ศิลปินไทยได้พยายามแข่งขันกันสร้างงานศิลปะให้ประณีตยิ่งขึ้น ซึ่งเป็นการแสดงถึงวัฒนธรรมอันสูงส่งของชาติสืบไปในอนาคต และเพื่อให้ได้มาซึ่งศิลปินชั้นเยี่ยม คณะกรรมการจึงได้กำหนดให้รางวัลดังกล่าวเป็นประจำปี ศิลปินผู้ได้รับประกาศนียบัตรเกียรตินิยมเหรียญทองครบ 3 ครั้ง หรือได้รับประกาศนียบัตรเกียรตินิยมเหรียญทอง 2 ครั้ง กับเหรียญเงิน 2 ครั้ง ในแต่ละประเภท จะได้รับเกียรติยกย่องให้เป็นศิลปินชั้นเยี่ยม” เกียรติยศนี้แสดงให้เห็นถึงความมุมานะของศิลปิน ที่จำเป็นต้องพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่องให้ได้รางวัลครบตามเกณฑ์ที่เงื่อนไขได้กำหนดไว้
 
จวบจนถึงการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 64 ในปีพ.ศ.2561 มีจำนวนศิลปินชั้นเยี่ยมทั้งหมด 24 ท่านจากหลากหลายสาขาด้วยกัน 

* Timeline นี้ได้จัดแสดงในนิทรรศการ SPOTLIGHT ระหว่างวันที่ 3 กันยายน - 20 ตุลาคม 2561 ณ หอศิลป์มหาวิทยาลัยศิลปากร

---

เงื่อนไขของการรับเกียรติยกย่องให้เป็นศิลปินชั้นเยี่ยม

​รางวัลประกาศนียบัตรเกียรตินิยม อันดับ 1 เหรียญทอง 3 ครั้ง ในประเภทเดียวกัน

หรือ

รางวัลประกาศนียบัตรเกียรตินิยม อันดับ 1 เหรียญทอง 2 ครั้ง
และรางวัลประกาศนียบัตรเกียรตินิยม อันดับ 2 เหรียญเงิน 2 ครั้ง ในประเภทเดียวกัน

---

* ทั้งนี้ คุณสมบัติของผู้ที่ได้รับยกย่องเป็นศิลปินชั้นเยี่ยมในการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2493) ตามหลักฐานประกาศกรมศิลปากร เรื่องการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ
ครั้งที่ 2 ระบุไว้แตกต่างจากที่กล่าวข้างต้นเล็กน้อย กล่าวคือ เป็นผู้ที่ได้รับประกาศนียบัตรเกียรตินิยม เหรียญทอง 3 ครั้ง หรือได้รับประกาศนียบัตรเกียรตินิยม เหรียญทอง 2 ครั้ง
และประกาศนียบัตรเกียรตินิยม เหรียญเงิน 2 ครั้ง หรือได้รับประกาศนียบัตรเกียรตินิยม เหรียญทอง 1 ครั้งและประกาศนียบัตรเกียรตินิยม เหรียญเงิน 4 ครั้ง หรือได้รับ
ประกาศนียบัตรเกียรตินิยม เหรียญเงิน รวม 6 ครั้ง อย่างไรก็ตาม เงื่อนไขทั้ง 4 ประการดังกล่าวได้มีการยกเลิกไป ดังประกาศที่พบในการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 6 (พ.ศ. 2498)
คงมีหลักเกณฑ์เช่นเดียวกับหลักเกณฑ์ในปัจจุบัน

* เงื่อนไขของการเป็นศิลปินชั้นเยี่ยมในการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติช่วงแรกๆ มีความแตกต่างจากเงื่อนไขในปัจจุบัน กล่าวคือ ศิลปินชั้นเยี่ยมยังสามารถส่งงานเข้าร่วมแสดงใน
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติโดยไม่ต้องผ่านคณะกรรมการตัดสินโดยได้รับเกียรติเป็นศิลปินประเภทนอกสนามการแข่งขัน (Hors Concours)

(ที่มา: 5 ทศวรรษศิลปกรรมแห่งชาติ 2492 – 2541 โดย หอศิลป์มหาวิทยาลัยศิลปากร)

---

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 1 สาขาจิตรกรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 3 (พ.ศ.2494)
นางมีเซียม ยิบอินซอย / Mrs. Mesiem Yipintsoi

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 2 สาขาประติมากรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 4 (พ.ศ.2496)
นายเขียน ยิ้มศิริ / Mr. Khien Yimsiri

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 3 สาขาประติมากรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 4 (พ.ศ.2496)
นายสิทธิเดช แสงหิรัญ / Mr. Sitthidej Senghiran

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 4 สาขาประติมากรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 4 (พ.ศ.2496)
นายแสวง สงฆ์มั่งมี / Mr. Sawaeng Songmangmee

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 5 สาขาประติมากรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 4 (พ.ศ.2496)
นายไพฑูรย์ เมืองสมบูรณ์ / Mr. Paitun Muangsomboon

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 6 สาขาศิลปะประยุกต์
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 4 (พ.ศ.2496)
นายชิต เหรียญประชา / Mr. Chit Rienpracha

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 7 สาขามัณฑนศิลป์
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 4 (พ.ศ.2496)
นายประสงค์ ปัทมานุช / Mr. Prasong Padamanuja

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 8 สาขาจิตรกรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 6 (พ.ศ.2498)
นายสวัสดิ์ ตันติสุข / Mr. Sawasdi Tantisuk

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 9 สาขาจิตรกรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 7 (พ.ศ.2499)
นายทวี นันทขว้าง / Mr. Tawee Nandakwang

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 10 สาขาจิตรกรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 8 (พ.ศ.2500)
นายเฟื้อ หริพิทักษ์ / Mr. Fua Haripitak

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 11 สาขาจิตรกรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 10 (พ.ศ.2502)
นายชลูด นิ่มเสมอ / Mr. Chalood Nimsamer

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 12 สาขาภาพพิมพ์
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 13 (พ.ศ.2505)
นายมานิตย์ ภู่อารีย์ / Mr. Manit Poo-Aree

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 13 สาขาภาพพิมพ์
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 25 (พ.ศ.2522)
นายอิทธิพล ตั้งโฉลก / Mr. Ithipol Thangchalok

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 14 สาขาจิตรกรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 25 (พ.ศ.2522)
นายปรีชา เถาทอง / Mr. Preecha Thaothong

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 15 สาขาภาพพิมพ์
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 27 (พ.ศ.2524)
นายประหยัด พงษ์ดำ / Mr. Prayat Pongdam

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 16 สาขาภาพพิมพ์
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 28 (พ.ศ.2525)
นายเดชา วราชุน / Mr. Decha Warashoon

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 17 สาขาภาพพิมพ์
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 38 (พ.ศ.2535)
นายถาวร โกอุดมวิทย์ / Mr. Thavorn Ko-Udomvit

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 18 สาขาจิตรกรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 41 (พ.ศ.2538)
นายเกียรติศักดิ์ ชานนนารถ / Mr. Kiettisak Chanonnart

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 19 สาขาประติมากรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 41 (พ.ศ.2538)
นายเข็มรัตน์ กองสุข / Mr. Khemrat Gongsuk 

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 20 สาขาจิตรกรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 54 (พ.ศ.2551)
นายอนุพงษ์ จันทร / Mr. Anupong Chantorn

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 21 สาขาจิตรกรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 57 (พ.ศ.2554)
นายอัฐพร นิมมาลัยแก้ว / Mr. Uttaporn Nimmalaikaew

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 22 สาขาประติมากรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 62 (พ.ศ.2559)
นายประสิทธิ์ วิชายะ / Mr. Prasit Vichaya

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 23 สาขาภาพพิมพ์
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 63 (พ.ศ.2560)
นายญาณวิทย์ กุญแจทอง / Mr. Yanawit Kunchaethong

ศิลปินชั้นเยี่ยม ลำดับที่ 24 สาขาจิตรกรรม
การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 63 (พ.ศ.2561)
นายประดิษฐ์ ตั้งประสาทวงศ์ / Mr. Pradit Tungprasartwong