art-centre silpakorn university
  • HOME หน้าแรก
  • News & Activities ข่าวสาร
    • Printmaking
    • Workshops
    • Conversations
    • Shout and Announce
      • National Exhibition
    • Art Camp
    • Screening
    • Media Features
      • 2015
      • 2013
      • 2012
      • 2021
    • artmarket
  • Virtual Media
    • Virtual Tour
      • Virtual Tour at Wang Thapra
      • Virtual Tour at Suan Kaew
    • Virtual Exhibition
      • Virtual Exhibition of the 37th Exhibition of Contemporary Art by Young Artists
      • Virtual Exhibition of EXTENDED RELEASE
      • Virtual Exhibition of the 66th National Exhibition of Art
      • Virtual Exhibition of the Prelude of Silpa Bhirasri Creativity Grants
  • Exhibitions นิทรรศการ
    • Past
      • 2025
      • 2024
      • 2023
      • 2022
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
        • สองคนยลตามช่อง #2 Two men look out through the same bar:
      • 2016
      • 2015
      • 2014
      • 2013
      • 2012
  • EX SPACE
  • Learn เรียนรู้
    • Publication สิ่งพิมพ์
      • Contemporary Art Exhibition Catalogues
      • National Art Competition Catalogue
      • Silpa Bhirasri Creativity Grants Catalogue
      • Art & Art Centre Journal
      • Articles & Documents
    • Art Centre Channel
    • Art & Community
      • Community
        • Boardgame Songkhla
      • Learning Activity
      • Documentary
    • AA : Art Centre Silpakorn University Artist-in-residence
    • Sculpture Park
      • The Open-Air Art Museum at Suan Kaew
        • About Air Art Museum at Suan Kaew
        • Image Map of Suan Kaew
        • Suan Kaew in the Past
    • Visible Storage Gallery
    • Collections
      • National Exhibition of Art
        • 61th - 63th
        • 54th - 60th
        • 51st - 53rd
        • 41st - 50th
        • 31st - 40th
        • 15th - 30th
        • 1st-14th
        • The Study of National Exhibition of Art
      • Exhibition of Contemporary Art by Young Artists
        • 32nd - 36th
        • 27th - 31st
        • 21st - 26th
        • 11th - 20th
        • 1st - 10th
      • Silpa Bhirasri Creativity Grants
    • Google Arts & Culture
    • Learning from Art Collections
      • Timeline: Road to Artist of Distinction​
      • Materials in Art : วัสดุในงานศิลปะ
    • Conservation and Care
      • Heritage building
        • Roof ornamental ช่อฟ้า
      • Collections
  • Visit Us มาเยือนเรา
    • Visit
    • Space
  • About us เกี่ยวกับเรา
  • ITA
  • Preservation of Arts and Culture
  • BangkokDesignweek
  • HOME หน้าแรก
  • News & Activities ข่าวสาร
    • Printmaking
    • Workshops
    • Conversations
    • Shout and Announce
      • National Exhibition
    • Art Camp
    • Screening
    • Media Features
      • 2015
      • 2013
      • 2012
      • 2021
    • artmarket
  • Virtual Media
    • Virtual Tour
      • Virtual Tour at Wang Thapra
      • Virtual Tour at Suan Kaew
    • Virtual Exhibition
      • Virtual Exhibition of the 37th Exhibition of Contemporary Art by Young Artists
      • Virtual Exhibition of EXTENDED RELEASE
      • Virtual Exhibition of the 66th National Exhibition of Art
      • Virtual Exhibition of the Prelude of Silpa Bhirasri Creativity Grants
  • Exhibitions นิทรรศการ
    • Past
      • 2025
      • 2024
      • 2023
      • 2022
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
        • สองคนยลตามช่อง #2 Two men look out through the same bar:
      • 2016
      • 2015
      • 2014
      • 2013
      • 2012
  • EX SPACE
  • Learn เรียนรู้
    • Publication สิ่งพิมพ์
      • Contemporary Art Exhibition Catalogues
      • National Art Competition Catalogue
      • Silpa Bhirasri Creativity Grants Catalogue
      • Art & Art Centre Journal
      • Articles & Documents
    • Art Centre Channel
    • Art & Community
      • Community
        • Boardgame Songkhla
      • Learning Activity
      • Documentary
    • AA : Art Centre Silpakorn University Artist-in-residence
    • Sculpture Park
      • The Open-Air Art Museum at Suan Kaew
        • About Air Art Museum at Suan Kaew
        • Image Map of Suan Kaew
        • Suan Kaew in the Past
    • Visible Storage Gallery
    • Collections
      • National Exhibition of Art
        • 61th - 63th
        • 54th - 60th
        • 51st - 53rd
        • 41st - 50th
        • 31st - 40th
        • 15th - 30th
        • 1st-14th
        • The Study of National Exhibition of Art
      • Exhibition of Contemporary Art by Young Artists
        • 32nd - 36th
        • 27th - 31st
        • 21st - 26th
        • 11th - 20th
        • 1st - 10th
      • Silpa Bhirasri Creativity Grants
    • Google Arts & Culture
    • Learning from Art Collections
      • Timeline: Road to Artist of Distinction​
      • Materials in Art : วัสดุในงานศิลปะ
    • Conservation and Care
      • Heritage building
        • Roof ornamental ช่อฟ้า
      • Collections
  • Visit Us มาเยือนเรา
    • Visit
    • Space
  • About us เกี่ยวกับเรา
  • ITA
  • Preservation of Arts and Culture
  • BangkokDesignweek

HERITAGE BUILDING

          มหาลัยศิล​ปากร วิทยาเขตวังท่าพระได้มีการปรับปรุงวังครั้งใหญ่ในระหว่างปีพศ.2562-2563 เป็นการปรับปรุงสภาพแวดล้อม และอาคารทั้งหมดภายในมหาวิทยาลัย รวมถึงส่วนอาคารหอศิลป์ด้วย แต่อย่างที่ทราบกันว่าอาคารของหอศิลป์นั้นเป็นอาคารโบราณ ซึ่งมีรายละเอียด และมีความแตกต่างจากการก่อสร้างอาคารในแบบปัจจุบัน จึงมีความจำเป็นต้องใช้แนวทางการซ่อมแซมอนุรักษ์โบราณสถานตามหลักวิชาการ
​
          การบูรณะอาคารในครั้งนี้ ทางหอศิลป์ได้ทำงานร่วมกับกรมศิลปากร และสถาปนิกผู้เชี่ยวชาญด้านสถาปัตยกรรมไทย จนได้แนวทางในการอนุรักษ์อาคารที่เหมาะสม ซึ่งหอศิลป์ได้รวบรวมข้อมูล และขั้นตอนของการอนุรักษ์และซ่อมแซมอาคารอนุรักษ์ ในส่วนของอาคารหอศิลป์มหาวิทยาลัยศิลปากร โดยมีรายละเอียดดังนี้
Picture
​กระเบื้องหลังคา
ในส่วนของหลังคาท้องพระโรง พบว่าเกิดความเสียหายตามกาลเวลา มีบางส่วนแตก และบางส่วนหลุด หายไป จึงต้องมีการซ่อมแซมตามวิธีการดั้งเดิม
 
กระเบื้องหลังคาท้องพระโรง ใช้วิธีการมุงหลังคาแบบโบราณ โดยวิธีการเรียงจะซ้อนวางสลับกัน แต่ละแถวจะใช้กระเบื้องในลักษณะเดียวกัน ซ้อนสลับกับอีกแถว ซึ่งกระเบื้องที่ซ้อนจะเกาะกันอยู่ด้วยสลักล็อคด้านหลัง โดยไม่มีการใช้สารเคมีใดๆช่วย โดยกระเบื้องที่นำมาซ่อมแซมจะใช้วิธีการผลิตแบบดั้งเดิม เป็นกระเบื้องเกล็ดปลา มีลักษณะ ทรงปลายโค้งมนวางเรียงซ้อนกันจนคล้ายเกล็ดปลา ในการมุงกระเบื้องเกล็ดปลาจะต้องใช้กระเบื้อง 2 แบบเรียกทั่วไปว่า แผ่นสั้นและแผ่นยาว โดยใช้แผ่นยาววางบนระแนงจากนั้นวางแผ่นสั้นซ้อนบนแผ่นยาวอีกทีจึงจะวางแผ่นยาวบนระแนงแถวถัดไปได้ และกระเบื้องทรงเหลี่ยม ตัวชายเป็นแนวตัด จะอยู่ปลายสุดของหลังคา 

ช่อฟ้า
ช่อฟ้าเหนือหลังคาท้องพระโรงด้านทิศตะวันออก
ได้รับความเสียหาย ทำให้ช่อฟ้าหักบางส่วน

ทางกรมศิลปากร และสถาปนิกผู้เชี่ยวชาญด้านสถาปัตยกรรมไทย ได้เห็นตรงกันว่าควรทำช่อฟ้าขึ้นมาใหม่แทนของเดิมโดยเลือกใช้ไม้ตะเคียน เนื่องจากเป็นไม้ที่มีความแข็งแรง และทนต่อสภาพอากาศได้ดี ซึ่งช่อฟ้าที่ทำขึ้นมาใหม่อ้างอิงรูปทรงและขนาดจากช่อฟ้าอันเดิม

ข้อมูลเพิ่มเติม >>>

Picture

Picture
ผนังภายนอกอาคารอนุรักษ์
อาคารอนุรักษ์ พบการหลุดร่อนของผิวผนังภายนอก หากปล่อยทิ้งไว้ไม่ได้รับการซ่อมแซม ยิ่งทำให้โครงสร้างอาคารสึกกร่อนเร็ว  และอาจทำให้เกิดความเสียหายในวงกว้างได้
 
ขั้นตอนในการซ่อมแซมผนังภายนอกอาคารอนุรักษ์ ช่างจะสำรวจความเสียหายของสีภายนอกสุดของอาคารซึ่งเป็นชั้นปูนตำ หากพบความเสียหายจะขูดชั้นปูนตำออก เพื่อทำการซ่อมแซม ในบางส่วนของอาคาร อาจพบความเสียหายไปถึงชั้นปูนหมัก ซึ่งเป็นชั้นฉาบทับผิวอิฐ หรืออาจเสียหายไปจนถึงชั้นอิฐโครงสร้าง ซึ่งมีทั้งความเสียหายเฉพาะบริเวณผิวหน้า และเสียหายทั้งก้อน ในกรณีที่เสียหายเฉพาะบริเวณผิวหน้า ช่างจะเซาะผิวอิฐออก แล้วตัดอิฐใหม่เติมกลับเข้าไปให้เสมอกัน แต่หากเสียหายทั้งก้อน ช่างจำเป็นต้องนำอิฐใหม่มาเสริมกลับเข้าแทนที่เป็นชิ้นๆไป โดยอิฐใหม่นี้เป็นอิฐที่มีกระบวนการเผาแบบโบราณดั้งเดิม


ปูนหมัก ปูนตำ
เนื่องจากสีภายนอกอาคารตำหนักกลาง มีการหลุดร่อน ซีดจางจากกาลเวลา และปัจจัยภายนอกต่างๆ จึงต้องซ่อมแซมผิวผนังรอบตัวอาคารทั้งหมด
 
ปูนหมัก ปูนตำ นำมาใช้ในงานอนุรักษ์อาคารโบราณสถาน เนื่องจากมีความยืดหยุ่นสูง และระบายความชื้นได้ดี เมื่อมีการซ่อมแซมหรือจำเป็นต้องเซาะในครั้งต่อไป จะมีแรงยึดตัวอิฐเท่าปูนเคมีสำเร็จรูป และเนื่องจากมีเนื้อละเอียดไม่มากเท่า จึงสามารถเซาะออกง่าย ไม่ทำลายบริเวณผิวหน้าอิฐ และโครงสร้างอาคารในระยะยาว ซึ่งปูนหมักปูนตำเป็นขั้นตอนหลังจากการก่ออิฐ  โดยจะฉาบปูนหมัก ทับผิวอิฐให้เรียบเสมอกัน จากนั้นจึงฉาบปูนตำ ซึ่งเป็นชั้นนอกสุดของตัวอาคาร แล้วจึงขัดผิวเพื่อให้เกิดความเรียบมันวาว 
Picture

Picture

สีภายนอก
ในส่วนของเฉดสี จะยึดสีเหลืองจากการอนุรักษ์อาคารเมื่อครั้งล่าสุด โดยช่างจะเว้นหลักฐานของสีเหลืองบนอาคารไว้หนึ่งตำแหน่ง เพื่อใช้เปรียบเทียบกับสีที่ได้ผสมใหม่ให้ใกล้เคียงที่สุด โดยมีที่ปรึกษาจากกรมศิลปากรเป็นผู้พิจารณาเฉดสี
 
ในการฉาบสี ช่างจะฉาบสีรองพื้นสีขาวก่อนในชั้นแรก รอจนแห้งแล้วจึงฉาบสีเหลืองให้เสมอกัน ในขั้นตอนสุดท้ายจะเป็นการเก็บผิวผนังให้เรียบเนียนสวยงาม ด้วยเทคนิคเฉพาะของช่าง


ลูกกรงไม้​
ลูกกรงไม้บริเวณช่องลมระบายอากาศใต้ถุนอาคารท้องพระโรง
​มีการซ่อมแซม 2กรณี
1). ลูกกรงที่ได้รับความเสียหายหรือชำรุดบางส่วน ลูกกรงในกรณีนี้ สามารถนำกลับมาใช้ได้โดยไม่มีผลกระทบในระยะยาว แต่จะต้องได้รับการซ่อมแซม เพื่อเสริมความแข็งแรงทางโครงสร้าง ซึ่งวิธีการซ่อมแซมคือ เสริมไม้เข้าไปเฉพาะจุดที่เสียหาย โดยชิ้นส่วนนั้นจะต้องเป็นไม้ที่ถูกกลึงขึ้นใหม่ให้มีลักษณะใกล้เคียง/กลมกลืนกับชิ้นส่วนเดิมมากที่สุด 
2).ลูกกรงไม้ที่ผุพัง หรือได้รับความเสียหายจนไม่สามารถนำกลับมาใช้ได้ มีวิธีการซ่อมแซมโดย การแทนที่ด้วยไม้ที่กลึงขึ้นมาใหม่ ในรูปลักษณะเดิม

Picture

Picture
ขูดสีไม้
สีบานประตูและหน้าต่างไม้ของอาคารอนุรักษ์ เกิดการหลุดร่อน จึงต้องมีการทำสีใหม่ โดยอ้างอิงจากสีเดิม โดยช่างจะเริ่มจากการทาน้ำยากัดสีไม้ทิ้งไว้ จากนั้นใช้เกรียงขูดสีชั้นเก่าออก แล้วจึงขัดเนื้อไม้อีกรอบก่อนทาสีใหม่ เพื่อให้สีที่ทาใหม่ติดทนนาน หากไม่ขูดสีก่อนทา จะทำให้สีไม่สม่ำเสมอ ยึดติดไม่ดี และอาจหลุดร่อนภายหลังได้

ประตูแดง
ประตูแดงข้างท้องพระโรงชำรุดเสียหาย เนื่องจากเนื้อไม้บริเวณบานพับผุกร่อน จึงไม่สามารถใช้งานได้เป็นเวลาหลายปี
ในการซ่อมครั้งนี้จึงมีการประกอบประตูไม้ขึ้นมาใหม่ โดยใช้โครงประตูของเดิม อ้างอิงสีประตูเดิม และประกอบไม้โดยใช้วิธีการเข้าสลักแบบโบราณ

Picture

Picture
การเก็บสายไฟ
การกรีดผนัง สำหรับเก็บสายไฟ เพื่อไม่ให้เห็นร่องรอยของการเดินสายไฟ วิธีนี้ทำให้สามารถเห็นความงดงามของสถาปัตยกรรม และเกิดทัศนียภาพที่มีความใกล้เคียงกับในอดีต

​การถอด และติดไม้ฝ้าเข้าที่
ในการปรับปรุงระบบไฟฟ้าของอาคาร จำเป็นต้องถอดไม้ฝ้าบางส่วนเพื่อเดินสายไฟใต้ฝ้า จึงต้องสร้างสัญลักษณ์บนแผ่นไม้ฝ้าที่ถอดออกมา โดยการเขียนหมายเลขกำกับตำแหน่งไว้ เพื่อให้ง่ายต่อการติดตั้งกลับเข้าที่เดิม อีกทั้งการถอดไม้ออกมายังมีข้อดีตรงที่สามารถตรวจสภาพไม้ฝ้า เมื่อพบไม้ฝ้าที่ได้รับความเสียหายหรือ ชำรุด จะต้องเปลี่ยนไม้ โดยไม้ฝ้าใหม่นั้นยังคงยึดขนาดจากไม้ฝ้าชิ้นเดิม
Picture

Picture
​การเสริมไม้คาน เพื่อพยุงเพดาน
มีการวางสายไฟและระบบไฟฟ้าต่างๆใต้ฝ้าอาคาร จึงจำเป็นต้องเสริมความแข็งแรงของโครงสร้างเดิมของอาคารโบราณสถาน โดยการการนำไม้ใหม่ ขนาด 3”x 4” เสริมเข้ามาในลักษณะของการซ้อนและยึดเข้าไปกับไม้เดิม
Picture
© COPYRIGHT. ALL RIGHTS RESERVED.
  • HOME หน้าแรก
  • News & Activities ข่าวสาร
    • Printmaking
    • Workshops
    • Conversations
    • Shout and Announce
      • National Exhibition
    • Art Camp
    • Screening
    • Media Features
      • 2015
      • 2013
      • 2012
      • 2021
    • artmarket
  • Virtual Media
    • Virtual Tour
      • Virtual Tour at Wang Thapra
      • Virtual Tour at Suan Kaew
    • Virtual Exhibition
      • Virtual Exhibition of the 37th Exhibition of Contemporary Art by Young Artists
      • Virtual Exhibition of EXTENDED RELEASE
      • Virtual Exhibition of the 66th National Exhibition of Art
      • Virtual Exhibition of the Prelude of Silpa Bhirasri Creativity Grants
  • Exhibitions นิทรรศการ
    • Past
      • 2025
      • 2024
      • 2023
      • 2022
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
        • สองคนยลตามช่อง #2 Two men look out through the same bar:
      • 2016
      • 2015
      • 2014
      • 2013
      • 2012
  • EX SPACE
  • Learn เรียนรู้
    • Publication สิ่งพิมพ์
      • Contemporary Art Exhibition Catalogues
      • National Art Competition Catalogue
      • Silpa Bhirasri Creativity Grants Catalogue
      • Art & Art Centre Journal
      • Articles & Documents
    • Art Centre Channel
    • Art & Community
      • Community
        • Boardgame Songkhla
      • Learning Activity
      • Documentary
    • AA : Art Centre Silpakorn University Artist-in-residence
    • Sculpture Park
      • The Open-Air Art Museum at Suan Kaew
        • About Air Art Museum at Suan Kaew
        • Image Map of Suan Kaew
        • Suan Kaew in the Past
    • Visible Storage Gallery
    • Collections
      • National Exhibition of Art
        • 61th - 63th
        • 54th - 60th
        • 51st - 53rd
        • 41st - 50th
        • 31st - 40th
        • 15th - 30th
        • 1st-14th
        • The Study of National Exhibition of Art
      • Exhibition of Contemporary Art by Young Artists
        • 32nd - 36th
        • 27th - 31st
        • 21st - 26th
        • 11th - 20th
        • 1st - 10th
      • Silpa Bhirasri Creativity Grants
    • Google Arts & Culture
    • Learning from Art Collections
      • Timeline: Road to Artist of Distinction​
      • Materials in Art : วัสดุในงานศิลปะ
    • Conservation and Care
      • Heritage building
        • Roof ornamental ช่อฟ้า
      • Collections
  • Visit Us มาเยือนเรา
    • Visit
    • Space
  • About us เกี่ยวกับเรา
  • ITA
  • Preservation of Arts and Culture
  • BangkokDesignweek